Viêm họng là một trong những bệnh phổ biến nhất về chuyên khoa tai mũi họng ở nước ta, một người có thể từng trải qua viêm họng nhiều lần trong đời. Viêm họng gây ra cảm giác khó chịu và đau rát ở cổ họng, khiến cơ thể mệt mỏi. Bài viết này Mie Master xin chia sẻ các phương pháp dân gian tại nhà cho người lớn bị viêm họng tại nhà không cần dùng thuốc.
Cố vấn chuyên môn Ths DS Bùi Minh Uyên
Viêm họng
Viêm họng là gì
Viêm họng là một dạng bệnh viêm nhiễm trùng phổ biến gây đau cổ họng. Người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu khi cổ họng của mình đau hoặc rát, đặc biệt là khi nuốt. Thông thường bệnh sẽ tự khỏi hẳn sau một tuần mà không để lại tổn thương, di chứng về sau.
Đau họng là triệu chứng phổ biến của viêm họng. Đau họng sẽ khiến bạn cảm thấy không thoải mái vì cổ họng sẽ đau hoặc nóng, khiến bạn khó ăn. Tuy nhiên, đau họng cũng là triệu chứng phổ biến của một số bệnh khác hoặc xảy ra do các tình trạng sức khỏe khác, ví dụ như cảm cúm, sốt, viêm thanh quản, …
Biểu hiện viêm họng
- Cảm giác khó chịu vùng họng, họng ngứa và khô, sưng vướng víu, ho.
- Người bệnh nuốt khó, ăn không ngon, thậm chí uống nước hay nuốt nước bọt đều bị đau vùng họng.
- Tiết dịch trong vùng họng. Dịch tiết ban đầu mày trong và ít, sau càng để lâu dịch tiết càng nhiều và đặc, tối màu. Người bệnh viêm họng vì thế cũng thường bị khàn tiếng thậm chí mất tiếng, hay hắng giọng hoặc khạc để làm sạch dịch tiết này.
- Họng mẫn cảm, người bệnh dễ dẫn đến buồn nôn.
- Viêm họng thường kèm theo tình trạng sốt nhẹ, đau đầu. Khi bệnh để lâu cũng gây nên hiện tượng ù tai, nhức tai, và các biểu hiện tương tự như cảm cúm nên dễ gây nhầm lẫn cho người bệnh.
- Soi họng có thể thấy niêm mạc vách họng xung huyết, đỏ thẫm, vùng vách họng sau có nhiều mụn nhỏ, xung quanh mạch máu nổi rõ, bề mặt niêm mạc họng có khi có chất nhầy hoặc mủ tiết.
Nguyên nhân gây viêm họng
Bệnh xảy ra do nhiều yếu tố, thông thường bệnh phát sinh nhiều nhất khi vào mùa đông có tiết trời hanh khô.
Do virus vi khuẩn
- Khoảng 80% các loại virus có khả năng cao gây viêm họng như: virus cúm A và virus cúm B, coronavirus và parainfluenza virus,… thường gây lở loét lạnh.
- Ngoài ra một số loại vi khuẩn: phế cầu, tụ cầu và nguy hiểm nhất là liên cầu khuẩn β tan huyết trong nhóm A gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Do các yếu tố bên ngoài khác
- Chất kích thích hoặc chất gây dị ứng như: khói bụi, thuốc lá, rượu bia, thuốc xịt chứa hóa chất, đồ cay nóng,… làm cháy lớp lót ở niêm mạc họng gây viêm.
- Thời tiết nóng bức sử dụng máy điều hòa nhiệt độ nhiều, khi nhiệt độ thay đổi đột ngột khiến cơ thể không thích nghi kịp, nên dễ gây viêm họng.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Do axit dạ dày trào ngược lên thực quản nên khi bị bệnh này, cổ họng bạn sẽ luôn cảm thấy nóng rát.
- Những người bị nhiễm HIV thường có hệ thống miễn dịch suy yếu. Do đó, họ dễ bị vi khuẩn tấn công và gây viêm họng mãn tính hoặc tái phát do nhiễm trùng.
- Khối u tồn tại ở cổ họng, lưỡi có thể khiến bạn bị bệnh này.
Viêm họng không cần dùng kháng sinh
Nước muối sinh lý
- Súc miệng với nước muối ấm là cách đơn giản nhất để làm dịu cơn đau ở cổ họng. Súc miệng bằng nước muối ấm còn có hiệu quả giảm đau trong trường hợp viêm amidan, viêm thanh quản cấp, viêm VA và tổn thương hầu họng do trào ngược dạ dày thực quản.
- Nước muối có tác dụng làm dịu niêm mạc, tiêu viêm và sát khuẩn. Nước muối còn giúp làm loãng và loại bỏ dịch đờm ứ đọng, từ đó giảm nhanh tình trạng khó nuốt và nghẹn vướng.
Cách sử dụng nước muối sinh lý trị viêm họng
Có thể duy trì thói quen súc miệng bằng nước muối 1 – 2 lần/ngày để phòng ngừa các vấn đề về đường hô hấp.
- + Chuẩn bị 1 ly nước ấm (khoảng 250 – 300ml).
- + Cho vào 1/2 – 1 thìa cà phê muối biển.
- + Khuấy đều đến khi muối tan hoàn toàn.
- + Dùng nước muối súc miệng & họng 1 – 2 lần/ngày.
Gừng tươi
- Gừng tươi (sinh khương) đã được dùng để giảm các triệu chứng viêm họng như ho, đau rát họng, đờm ừ, khàn tiếng… Theo kinh nghiệm dân gian, gừng có vị cay nồng, tính ấm, tác dụng tán phong hàn, cầm ho, chỉ thống (giảm đau), cải thiện sức đề kháng cho người bệnh.
- Hiệu quả chữa viêm họng của gừng cũng đã được chứng minh trên cơ sở khoa học. Hợp chất Gingerol trong gừng tươi có khả năng kháng viêm và ức chế virus RSV – chủng virus thường gây viêm họng và cảm lạnh. Ngoài ra, Gingerol còn có tác dụng giảm đau tự nhiên với cơ chế tương tự thuốc chống viêm không steroid (NSAID).
Cách dùng gừng tươi trị viêm họng tại nhà
- + Ngậm vài lát gừng tươi (nên ngậm sát ở vùng hầu họng) để long đờm, giảm ho và giảm cảm giác đau rát, khó chịu. Nên áp dụng nhiều lần trong ngày để đạt hiệu quả tốt.
- + Hãm 1 củ gừng tươi xắt lát với 250ml nước sôi. Sau 10 – 15 phút, thêm vào 1 ít mật ong, khuấy đều và dùng uống khi trà còn ấm.
- + Nên dùng đều đặn 2 – 3 lần/ngày – đặc biệt là dùng trước khi đi ngủ để tránh cảm giác đau họng và ho bùng phát mạnh vào ban đêm.
Mật ong
Mật ong là lựa chọn số một để điều trị đau họng, chữa viêm họng tại nhà. Vị ngọt của mật ong thúc đẩy tuyến nước bọt hoạt động, từ đó làm dịu cổ họng đang bị khô và dễ long đờm.
Cách dùng mật ong trị đau họng tại nhà
- Cách 1: Ăn trực tiếp vài thìa mật ong để giảm đau và ngứa ngáy cổ họng.
- Cách 2: Lấy 1 cốc nước ấm và vài thìa mật ong pha với nhau theo tỉ lệ 1:3 (tức là 3 nước ấm + 1 mật ong). Uống vào mỗi buổi sáng khi vừa ngủ dậy sẽ giúp cổ họng thoải mái, giảm đau.
- Cách 3:Ngâm 10g đông trùng hạ thảo sấy khô cùng 100-200ml mật ong rừng nguyên chất. Sau 7 ngày có thể sử dụng, mỗi lần dùng từ 10-15ml pha cùng nước ấm 70 độ.
Tía tô
- Tía tô chứa nhiều tinh dầu, khoáng chất, hạt chứa nước, protein,… nên rất tốt cho hệ miễn dịch và nhất là sức đề kháng và sức khỏe tai – mũi – họng.
- Trong Đông y, tía tô có vị cay, tính ấm, có tính kháng viêm, diệt khuẩn, thanh lọc cơ thể và bổ phế rất tốt. Cũng bởi vậy mà loại lá này thường được sử dụng để chữa viêm họng tại nhà.
Có 2 cách trị viêm họng từ lá tía tô
- Cháo tía tô:Dùng 1 nắm là tía tô rửa sạch sau đó thái nhỏ, hành bóc vỏ. Nấu gạo thành cháo, sau đó nếm cho vừa ăn, sau đó cho tía tô ra nồi. Ăn cháo lúc nóng và hàng ngày. Cháo tía tô không chỉ giúp kháng khuẩn, tiêu viêm mà còn rất tốt cho cổ họng của người bệnh.
- Nước cốt lá tía tô và các loại thảo dược: Trà tía tô có nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt hiệu quả đối với người mắc viêm họng.
- + Chuẩn bị hoa khế, là tía tô, hoa đu đủ và đường phèn. Đem rửa sạch các loại thực vật. Thêm đường phèn vào hấp cách thủy từ 15-20 phút. Dùng nước cốt sau khi hấp. Uống 3 lần trong ngày.
- + Dùng lá tía tô, lá trà xanh, mận tươi, đại táo giã nhuyễn đun sôi cùng 500ml trong 20 phút. Khi nguội, chắt lấy nước, dùng nước uống 3 lần/ngày cho tới khi khỏi bệnh.
Củ cải trắng
- Theo y học cổ truyền, củ cải có tác dụng tiêu thũng, thúc đẩy quá trình lưu thông khí ở phổi và hóa đờm. Do đó, củ cải trắng được sử dụng để giảm đau họng, ngứa ngáy, ho khan và ho có đờm do viêm họng, viêm phế quản kéo dài.
- Chiết xuất củ cải trắng đã được chứng minh có tác dụng ức chế vi khuẩn gram dương. Vì vậy, vị thuốc này được sử dụng như một liệu pháp hỗ trợ bên cạnh tân dược trị đau họng.
Cách dùng củ cải trắng trị viêm họng tại nhà
- Chuẩn bị 1 – 2 củ cải trắng tươi (nên lựa củ căng, chứa nhiều nước) và 1 ít mật ong hoặc đường phèn.
- Đem củ cải rửa sạch, cạo vỏ và cắt thành dạng sợi.
- Sau đó, đem trộn với đường phèn/ mật ong rồi cho vào hũ đậy kín để qua đêm. Sáng hôm sau, chắt lấy nước uống.
- Thực hiện liên tục trong vài ngày để giảm nhanh cơn ho và tình trạng đau họng, khàn tiếng.
Trà hoa cúc
Không chỉ là một thức uống thơm ngon, trà hoa cúc được sử dụng với nhiều mục đích y học khác nhau, bao gồm cả làm dịu cơn đau họng khó chịu bởi đặc tính kháng viêm, chống oxy hóa và “làm mịn” lớp niêm mạc cổ họng.
Cách dùng trà hoa cúc trị viêm họng tại nhà
Trước khi dùng trà hoa cúc mật ong, người bệnh viêm họng cần giữ lại vài bông hoa cúc và ngậm ở miệng trước khi dùng trà. Ngậm hoa cúc ở miệng, dịch trong hoa cúc ngoài có tác dụng khử độc mà còn tạo hơi thở có mùi thơm nhẹ.
- Chuẩn bị: 10 hoa cúc phơi khô, 30ml mật ong, 2 quả tắc (quất) không nước, 200ml nước sôi.
- Cách làm:+ Bước 1: Ngâm 10 hoa cúc và 200ml nước sôi trong 5 phút và được đậy kín.+ Bước 2: Hòa chung hỗn hợp (200ml nước ngâm hoa cúc + 20ml mật ong + 2 quả tắc không nước) vào máy xay. Xay hỗn hợp trên trong 3 phút để tất cả nguyên liệu hòa cùng vào nhau. Đổ nước cốt hỗn hợp trên cốc và thêm vào 10ml mật ong còn lại và có thể dùng ngay.
