Văn hóa doanh nghiệp được tạo ra bởi con người và phục vụ con người. Văn hóa thực sự là giá trị nội tại mà một doanh nghiệp, tổ chức dù nhỏ hay lớn đều phải có, đều phải chú trọng vì nó quyết định đến sự phát triển lâu dài và bền vững.

Văn hoá doanh nghiệp

Văn hoá doanh nghiệp là gì?

Văn hóa doanh nghiệp là nhận thức, phép ứng xử, cách thức giao tiếp, và các phẩm chất chỉ có ở trong một doanh nghiệp. Văn hoá doanh nghiệp như tấm áo nhận diện của một công ty đối với bên ngoài, cũng là trụ cột vững chắc cho mỗi nhân viên.

Một công ty hay tổ chức bao gồm nhiều cá nhân với tính cách, lối sống, nền tảng xã hội và nhận thức khác nhau. Khi mọi người cùng làm chung cho một doanh nghiệp, họ có cùng tần số với nhau ở nhiều phương diện liên quan đến doanh nghiệp đó, và điểm chung đó biểu thị của văn hoá doanh nghiệp.

Yếu tố tạo nên văn hoá doanh nghiệp

Văn hoá doanh nghiệp không mơ hồ, mà được hiển thị qua nhiều yếu tố, bao gồm cả vô hình và hữu hình.

• Cách ứng xử, giao tiếp, thói quen của mọi người trong công ty.
• Cách nhận thức và ứng xử của nhân viên công ty với thế giới bên ngoài.
• Quy định nội bộ công ty.
• Đồng phục, hoạt động, đào tạo nội bộ…

Nhân sự là yếu tố quan trọng làm nên văn hoá doanh nghiệp, bởi vì mỗi nơi làm việc lại có một văn hoá khác nhau.

Xem thêm >>>>>>> Vai trò của đào tạo nội bộ doanh nghiệp

Cần xây dựng văn hoá doanh nghiệp bởi 3 lý do

Năng suất và chất lượng cuộc sống văn phòng

Có một mối liên hệ chặt chẽ giữa năng suất làm việc và chất lượng cuộc sống nhân viên tại doanh nghiệp.

• Chất lượng cuộc sống văn phòng được hiểu là sức khỏe tinh thần và thể chất.
• Chất lượng cuộc sống văn phòng cũng là sự hài lòng của nhân viên với doanh nghiệp.

Một văn hóa công ty lành mạnh có thể giúp doanh nghiệp đạt được h i ệ u quả cao khi có cả hai yếu tố trên.

• Nhân viên sẽ luôn yêu thích công việc hơn khi nhu cầu và giá trị của họ phù hợp với những gì công ty đang hướng tới.
• Văn hóa doanh nghiệp cải thiện khả năng tương tác của nhân viên với cấp trên lẫn các đồng nghiệp trong quá trình giao tiếp và làm việc.

Thực tế cho thấy văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò không hề nhỏ trong việc phát triển đời sống của nhân viên theo một cách toàn diện. Chính những hành động hỗ trợ từ phía tổ chức như là giờ làm việc linh hoạt, môi trường làm việc cởi mở, tạo điều kiện cho nhân viên có tiếng nói,…là vô cùng quan trọng.

Những điều này tạo cho nhân viên có động lực và tinh thần tốt trong công việc. Và khi họ được hỗ trợ đầy đủ nguồn lực và các công cụ sẽ tăng năng suất lẫn mức hiệu suất có khi ngoài mong đợi. Và khi thường xuyên đạt được mục tiêu đề ra, sẽ khiến nhân viên cảm thấy hạnh phúc hơn rất nhiều với công việc mình đang làm.

Nhân viên sẵn sàng cống hiến lâu dài

Các khoản lương thưởng có thể là mục đích của việc đi làm, nhưng thứ luôn tạo động lực đẩy doanh nghiệp tiến lên chính là cảm hứng. Mọi nhân viên đều muốn trở thành một phần quan trọng của công ty, và những đóng góp của họ có ảnh hưởng tích cực tới sự phát triển chung.

Văn hóa doanh nghiệp có thể giúp tổ chức của bạn thực hiện điều này. Lợi thế lớn nhất của văn hóa doanh nghiệp lành mạnh là có khả năng truyền cảm hứng cho các nhân viên để làm việc hiệu suất tối ưu.

Khi văn hóa kinh doanh vững mạnh sẽ luôn biết cách khích lệ và tôn vinh các nhân viên của mình. Nhân viên của bạn sẽ có động lực để cống hiến lâu dài, và trở thành một người đóng góp vào văn hóa của tổ chức, và họ còn sẵn sàng quảng bá doanh nghiệp ra bên ngoài.

Chất lượng dịch vụ khách hàng

Văn hoá doanh nghiệp tích cực và lành mạnh sẽ nâng cao hạnh phúc cho nhân viên, họ sẽ đóng góp và làm việc năng suất, sáng tạo hơn.

Sự phản chiếu trực tiếp thể hiện qua cách mà họ ứng xử với khách hàng.

• Khi nhân viên luôn cảm thấy hạnh phúc và hài lòng trong công việc, họ sẽ lan toả luồng cảm xúc đó tới khách hàng.
• Họ có thể giới thiệu sản phẩm hay tư vấn cho khách hàng nhiệt tình và tràn đầy năng lượng như cách họ được đối xử trong doanh nghiệp.

Theo Gallup, các doanh nghiệp sở hữu nhân viên hạnh phúc có thu nhập trên mỗi cổ phiếu cao hơn xấp xỉ 147% so với các đối thủ cạnh tranh.

Điều này cho thấy bên cạnh các chiến lược kinh doanh, marketing, tầm nhìn hay sứ mệnh, văn hoá chính là chìa khoá dẫn đến thành công của mỗi doanh nghiệp.

Đánh giá văn hóa doanh nghiệp hiện tại

Nếu công ty của bạn đang xuất hiện những dấu hiệu sau, ngay lập tức hãy có biện pháp cải thiện vì đây là những dấu hiệu của một nền văn hóa bất ổn

• Tuyển dụng liên tục: Đây vừa là dấu hiệu của công tác quản lý nhân sự kém, vừa là dấu hiệu của việc nhân viên hài lòng và không gắn bó với doanh nghiệp mà nghỉ việc.
• Các thói quen xấu từ quản lý đến nhân viên: Kỷ luật kém, hay đi làm trễ, xin nghỉ làm nhiều, hoàn thành các deadline muộn, đến văn phòng đúng giờ nhưng bắt đầu làm việc muộn, ngồi lê đôi mách,…
• Giao tiếp nội bộ kém: Bạn bước chân vào văn phòng và nhận ra nơi làm việc của mình mọi người yên lặng, không cười đùa, không giao tiếp, hoàn toàn không có sự tương tác. Đây không hẳn là một dấu hiệu tuyệt vời của sự kỷ luật tuyệt đối. Các xung đột thường nảy sinh khi việc giao tiếp trở nên khó khăn, gượng ép và không thoải mái. Một nền văn hóa lành mạnh cần sự giao tiếp và củng cố lẫn nhau.
• Bạn biết nhân viên không hài lòng nhưng không cởi mở chia sẻ: Việc nhân viên không dám nói ra suy nghĩ, chia sẻ cảm xúc hay lên tiếng bảo vệ ý kiến của mình là dấu hiệu của việc nhà lãnh đạo quá cổ hủ, một môi trường làm việc rập khuôn và không sáng tạo là điều hiển nhiên được hình thành.
• Quản lý và nhân viên chia làm 2 nhóm tách biệt: Hai nhóm này hiếm khi tương tác với nhau. Khi tương tác thì đó cũng chỉ là giao tiếp một chiều, trong đó người quản lý nói với người dưới quyền phải làm gì. Không tồn tại cuộc trò chuyện cởi mở hay sự hợp tác cho và nhận giữa quản lý và những người khác.
• Có nhiều cuộc trò chuyện (bao gồm cả kỷ luật) khi có những sai lầm, vi phạm nhưng rất ít công nhận hay sự khen thưởng về nỗ lực của nhân viên.
• Mọi người không lên tiếng thảo luận ý tưởng trong cuộc họp: Ngay cả khi đó là những ý tưởng dở tệ hoặc một kế hoạch không tưởng, họ cũng sẽ chẳng nói gì – nhưng ngay lập tức phấn khởi bàn tán sau lưng khi kết thúc cuộc họp.
• Nhân viên được khen thưởng về tuân thủ theo các quy tắc có sẵn và không có những đột phá sáng tạo hay nỗ lực vượt bậc.
• Nỗi sợ hãi có thể cảm nhận rõ ràng: Cửa phòng đóng sầm; Mọi người im lặng khi sếp đi qua; Tránh không muốn đi chung thang máy với sếp; Các cuộc trò chuyện thì thầm diễn ra trong cầu thang; “Sếp nói gì về tôi? Ông ấy không thích tôi, làm sao giờ?..” – Mọi người quan tâm đến vị trí của mình, các băn khoăn và lo lắng ai sẽ lên cao, ai sẽ xuống cấp bậc thấp hơn.

Xác định mong muốn về văn hóa doanh nghiệp

Khi bắt đầu xây dựng một nền văn hóa doanh nghiệp, hãy cân nhắc thật kỹ về những điều bạn muốn tạo nên, ngay cả việc lựa chọn nhóm người đứng đầu sẽ đi cùng bạn một chặng đường dài. Một doanh nghiệp chỉ thể tồn tại khi sở hữu nền văn hoá đặc trưng riêng.

Harvard Busness Review đã liệt kê 8 loại hình văn hóa trên thế giới, được phân biệt dựa theo 2 tiêu chí chính:

1. Sự tương tác giữa mọi người.
2. Khả năng phản ứng trước thay đổi.

Mỗi loại hình đi kèm theo là con số phần trăm các doanh nghiệp xếp loại hình văn hoá đó

• Quan tâm (caring-culture): 63%
• Mục tiêu (purpose-culture): 9%
• Học tập (learning-culture): 7%
• Tận hưởng (enjoyment-culture): 2%
• Kết quả (results-culture): 89%
• Chuyên chế (authority-culture): 4%
• Trật tự (order-culture): 15%

Khi công ty phát triển dựa trên những thế mạnh và đặc điểm riêng có sẵn, trực giác sẽ chỉ cho mọi người biết cần phải làm gì, làm như thế nào để mọi thứ tốt nhất.

Xây dựng văn hoá doanh nghiệp thành công

Yếu tố làm nên văn hóa doanh nghiệp

Enron – một tập đoàn năng lượng hùng mạnh của Mỹ đã dùng 4 từ sau để nói về giá trị cốt lõi của họ

1. Liêm chính (Integrity)
2. Kết nối (Communication)
3. Tôn trọng (Respect)
4. Xuất sắc (Excellence).

Kết quả là tập đoàn này đã sụp đổ vào năm 2002 do che giấu, khai man sổ sách và lừa đảo, tạo nên một trong những vụ án kinh tế chấn động nhất lịch sử nước Mỹ

Giá trị cốt lõi nên là những thứ thực sự được coi trọng ở công ty bạn. Với vai trò là một lãnh đạo công ty, hãy xác định giá trị cốt lõi mà công ty đang hướng đến, bàn bạc và thảo luận chuyên sâu cùng các lãnh đạo khác, và xây dựng nền móng đầu tiên cho văn hóa doanh nghiệp.

• Sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu dài hạn của công ty là gì?
• Hình ảnh mong muốn công ty được biết đến như thế nào?
• Mục tiêu kinh doanh của công ty có phù hợp với giá trị cá nhân của tập thể nhân viên?
• Mục tiêu văn hóa công ty hướng đến là gì? (Ví dụ, tinh thần làm việc nhóm được nâng cao, sáng tạo của nhân viên được ghi nhận,…)

Lên kế hoạch thu hẹp khoảng cách

Xác định được văn hoá lý tưởng cho doanh nghiệp mình, nghĩa là, bạn đã có sự thấu hiểu về văn hoá đang tồn tại trong doanh nghiệp mình. Sự tập trung tiếp theo là việc làm thế nào để thu hẹp khoảng cách giữa giá trị hiện có và giá trị mong muốn.

Các khoảng cách này nên đánh giá theo 4 tiêu chí: phong cách làm việc, ra quyết định, giao tiếp, ứng xử.

Lãnh đạo đóng vai trò cực kỳ quan trọng, đó là người đề xướng, hướng dẫn các nỗ lực thay đổi. Lãnh đạo chịu trách nhiệm xây dựng tầm nhìn, truyền bá cho nhân viên hiểu đúng, tin tưởng và cùng nỗ lực để xây dựng. Ngoài ra họ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xua tan các mối lo sợ và thiếu an toàn từ nhân viên.

Triển khai văn hóa doanh nghiệp

Thành lập một đơn vị phụ trách

Soạn thảo một kế hoạch hành động bao gồm các mục tiêu, hoạt động, thời gian, điểm mốc và trách nhiệm cụ thể.

• Cái gì là ưu tiên?
• Đâu là chỗ chúng ta cần tập trung nỗ lực?
• Cần những nguồn lực gì?
• Ai chịu trách nhiệm về những công việc cụ thể?
• Thời hạn hoàn thành?

Công bố và truyền đạt đến toàn bộ nhân sự

• Phổ biến chung: Ban hành quy định, quy chế chung và tổ chức các buổi trò chuyện về giá trị văn hóa công ty. Mục tiêu là giúp đội ngũ nhân viên hiểu rõ và ý thức được lợi ích của văn hóa nội bộ đến sự phát triển bản thân và doanh nghiệp.
• Khuyến khích những lợi ích của sự thay đổi: Nhận biết các trở ngại và nguyên nhân từ chối thay đổi, xây dựng các chiến lược để đối phó. Lôi kéo mọi người ra khỏi vùng an toàn của bản thân là một việc rất khó, cần khuyến khích, động viên và chỉ cho nhân viên thấy lợi ích của họ tăng lên trong quá trình thay đổi

Ổn định và phát triển văn hóa doanh nghiệp

1. Tích hợp các giá trị của bạn vào các hoạt động hàng ngày: Đặt văn hóa và giá trị cốt lõi vào chất lượng sản phẩm doanh nghiệp, quyết định dựa trên giá trị khi lựa chọn sáng kiến của công ty, nhấn mạnh tầm quan trọng trong các cuộc họp, trong cuộc giao tiếp nội bộ công ty, hướng dẫn quản lý hiệu suất và giúp nhân viên làm việc hiệu quả….
2. Triển khai hoạt động văn hóa công ty về: Kiến trúc và nội thất văn phòng, đồng phục, nghi thức, team building, hệ thống khen thưởng, du lịch công ty,…
3. Thiết lập hệ thống khen thưởng phù hợp với văn hoá doanh nghiệp: Thể chế, mô hình hóa và củng cố sự thay đổi văn hóa.
4. Tuyển dụng đúng người: Bạn không cần tuyển người giỏi nhất – Bạn phải tuyển người phù hợp nhất. Ứng viên dẫu có năng lực tốt đến mấy nhưng không thể hòa hợp và bắt nhịp với văn hóa thì cũng không thể phát huy.

Đo lường và đánh giá văn hóa doanh nghiệp

Các giá trị cốt lõi và văn hoá cần được phát triển và điều chỉnh liên tục để phù hợp. Ví như doanh số bán hàng hay ROI, văn hóa doanh nghiệp nên được đánh giá cẩn thận từ những nhà quản lý. Việc này sẽ giúp kịp thời giải quyết những vấn đề tồn đọng và xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh hơn.

Khảo sát

Phổ biến nhất là thực hiện khảo sát hàng năm, tạo cơ hội để nhân viên phản hồi về các giá trị của công ty, đánh giá sự phù hợp với hoạt động hàng ngày và với giá trị của nhân viên. Khảo sát qua email ẩn danh, đơn giản cũng có thể tiết lộ những gì nhân viên thích và không thích, từ đó giúp bộ phận nhân sự có thể định hình văn hóa theo sự hài lòng của nhân viên.

Đo lường bằng các chỉ số

Trong thời đại data-driven như hiện nay, mọi thước đo đều có thể được diễn đạt dưới dạng thông tin và con số. Đây là 3 chỉ số KPI quan trọng để định hướng, cải thiện và phát triển văn hóa.

1. Chỉ số Employee Turnover Rate (ETR) – Tỷ lệ nhân viên nghỉ việc: một trong những dấu hiệu đầu tiên báo hiệu văn hóa doanh nghiệp đang gặp vấn đề là khi tỷ lệ nhân viên nghỉ việc tăng lên. Mọi nhà quản lý đều phải nắm được cách tính chỉ số ETR để kiểm soát trong ngưỡng cho phép, đồng thời tìm ra biện pháp cải thiện kịp thời.
2. Employee Net Promoter Scores (eNPS) – Chỉ số đo lường sự gắn kết của nhân viên: không những giúp những nhà quản lý đo lường mức độ gắn kết của nhân viên, đồng thời cho họ cái nhìn cận cảnh hơn về sự phát triển của văn hóa trong doanh nghiệp.
3. Employee Satisfaction Index (ESI) – Chỉ số hài lòng của nhân viên: luôn có mối quan hệ mật thiết với văn hóa doanh nghiệp, lòng trung thành cũng như tính gắn kết cho đồng nghiệp, cho cấp trên.

Cốt lõi của văn hoá doanh nghiệp là tinh thần doanh nghiệp và quan điểm giá trị của doanh nghiệp. Có thể nói văn hóa như là linh hồn của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp là máy tính thì văn hóa doanh nghiệp là hệ điều hành. Văn hóa doanh nghiệp phản ánh giá trị, tầm nhìn mà chủ sở hữu muốn tạo ra.