Tư duy phản biện là một trong những kỹ năng quan trọng cần thiết của con người mà chúng ta có thể áp dụng vào môi trường giáo dục, làm việc và đời sống hàng ngày. Kỹ năng tư duy phản biện sẽ giúp ích rất nhiều trong việc hình thành và phát triển các kỹ năng mềm khác. 

Tư duy phản biện

Tư duy phản biện hay Critical Thinking là quá trình phân tích, đánh giá, chất vấn các giả thiết, giả định từ đó hình thành cách suy nghĩ, đưa ra quan điểm khi đứng trước vấn đề nào đó.

Kỹ năng tư duy phản biện là kỹ năng đưa ra quan điểm về một vấn đề và chứng minh rằng quan điểm đó là đúng, hợp lý có tính nhất quán và logic. Đồng thời phản bác những ý kiến trái ngược với quan điểm.

Tư duy phản biện Critical Thinking rất quan trọng trong đời sống và nó được chia thành nhiều cấp bậc khác nhau và có vai trò trong cuộc sống hiện đại ngày này.

Vai trò của tư duy phản biện

Hữu ích cho mọi lĩnh vực

Tư duy phản biện quan trọng và cần thiết trong mọi ngành nghề, lĩnh vực. Khi khả năng suy nghĩ rõ ràng, đưa ra lập luận sắc bén có thể giúp các vấn đề được giải quyết đúng đắn. Nó là “tài sản” quý giá, yếu tố cần có để trở thành leader giỏi. Đặc biệt, nếu làm việc trong lĩnh vực giáo dục, tài chính, quản trị hay pháp lý, thì tư duy phản biện hiển nhiên cực kỳ quan trọng.

Cải thiện ngôn ngữ

Tư duy phản biện giúp chúng ta suy nghĩ rõ ràng, có hệ thống có thể cải thiện cách mà chúng ta diễn đạt các ý tưởng và phân tích cấu trúc logic của văn bản. Việc áp dụng tư duy phản biên khi nói hoặc thuyết trình giúp cho việc sắp xếp từ ngữ và diễn đạt ra bằng lời nói đơn giản và chất lượng hơn. Nó giúp chúng ta tăng khả năng trình bày, diễn đạt và hiểu rõ những gì đã được viết.

Thúc đẩy tính sáng tạo

Sáng tạo không chỉ là suy nghĩ ra các ý tưởng mới lạ, chưa từng có trước đây. Mà ý tưởng sáng tạo cần phải hữu ích, liên quan đến vấn đề cần giải quyết và không có nhiều rủi ro khi áp dụng.

Tư duy phản biện đóng vai trò cốt lõi trong việc đánh giá các ý tưởng mới, lựa chọn những ý tưởng tốt nhất và điều chỉnh nếu cần thiết để ý tưởng sáng tạo được hoàn hảo hơn. Vì thế, có một phương pháp rèn luyện tư duy sáng tạo tốt sẽ thúc đẩy sự phát triển của tư duy phản biện và cải thiện hiệu quả công việc.

Thúc đẩy nền kinh tế tri thức

Nền kinh tế với sự phát triển của công nghệ thông tin đặt ra những nhu cầu ngày càng cao về kỹ năng tư duy của con người. Và khả năng tư duy phản biện, vận dụng trí óc linh hoạt, phân tích thông tin, tích hợp các nguồn kiến thức đa dạng vào giải quyết vấn đề, giúp con người liên tục tạo ra những cải tiến mới, thúc đẩy phát triển nền kinh tế hiện đại.

Tư duy phản biện còn là nền tảng của khoa học và dân chủ, người dân có thể tự do suy nghĩ chín chắn về các vấn đề xã hội, từ đó người có tư duy phản biện sẽ có phương hướng quản lý đúng đắn, sẵn sàng vượt qua những thành kiến xã hội.

Tư duy phản biện sẽ giúp chúng ta nhìn nhận bản thân một cách khách quan từ những góp ý của người khác, nhờ đó điều chỉnh bản thân theo hướng tốt hơn.

Tư duy phản biện và 2 loại hình phổ biến

Tư duy phản biện có thể chia thành 2 loại chính là tư duy phản biện tự điều chỉnh và tư duy phản biện ngoại cảnh.

Tư duy phản biện tự điều chỉnh

là bạn có thể ý thức được và có những ý kiến chủ quan đánh giá đúng hoặc sau. Từ dó có thể tự cân bằng, điều chỉnh nội tâm của mình để phản bác, đánh giá lại những điều đó trong đầu. Sau đó, tự hoàn thiện và đưa ra kỹ năng phản biện hoàn chỉnh nhất.

Tư duy phản biện ngoại cảnh

Mỗi cá nhân sẽ có những cách suy nghĩ, lập luận khác nhau. Từ đó, quan điểm, ý kiến sẽ lệch nhau và lệch đi so với chân lý. Tư duy ngoại cảnh này sẽ hình thành để giải quyết các vấn đề đó theo trình tự 3 bước gồm:

• Nhận thức: Nhận thức được vấn đề và điều khác biệt của vấn đề rồi tổng hợp ý kiến, quan điểm lại dựa trên quan điểm của mọi người xung quanh.
• Đánh giá: Nhận thức rõ ràng về những điều trong ý kiến phản biện của người khác và của chính mình. Để từ đó đưa ra những đánh giá khách quan nhất.
• Phản biện vấn đề: Dựa vào đánh giá, quan điểm phản biện lại các ý kiến sai lệch và đưa thông tin chính xác, có lập luận rõ ràng.

Cách rèn luyện tư duy phản biện

Mỗi người sẽ có khả năng nhìn nhận, phân tích và tổng hợp kiến thức khác nhau để từ đó đưa ra các phản biện khác nhau để rèn luyện kỹ năng tư duy phản diện,

Tích cực hoàn thiện trau dồi kiến thức

Phản biện không hẳn là tranh luận hiệu quả, bạn sẽ không thể tranh luận nếu thiếu các kiến thức về vấn đề đang nhắc đến. Vì vậy, hãy tích cực trau dồi thêm kiến thức cho mình bằng cách rèn luyện những câu hỏi trắc nghiệm, tư duy phản biện hay các câu hỏi IQ để nâng cao cho mình kỹ năng cần thiết.

Có tầm nhìn khách quan

Rèn luyện tư duy phản biện bằng kiến thức về tư duy không có nghĩa là bạn cứ nằng nặc bảo vệ ý kiến của mình bất kể đúng hay sai. Chúng ta nên nhìn vào sự thật, nếu là một người khách quan biết đâu là đúng đâu là sai để tiếp thu và hoàn thiện mình mỗi ngày.

Hãy hỏi nếu không biết

Nếu không rõ nội dung hay ý kiến đó bạn hãy hỏi, đừng giấu dốt, không dám thể hiện quan điểm của mình. Chính việc không ngừng thắc mắc để tìm cho mình các thông tin hữu ích và bổ ích về một vấn đề nào đó.

Hy vọng với những chia sẻ của Mie Master về tư duy phản biện giúp bạn rèn luyện cho mình kiến thức và kinh nghiệm bổ ích. Mong bạn hãy luôn luôn trau dồi, rèn luyện kiến thức, kỹ năng cần thiết để có thể hoàn thiện bản thân tốt hơn. Nếu có thắc mắc hãy inbox chia sẻ cùng Mie nha!