Trong nhiều năm trở lại đây, thị trường giáo dục đã và đang trở nên sôi động hơn bao giờ hết với sự nở rộ của nhiều công ty cũng như lượng vốn đầu tư gia tăng cho lĩnh vực này. Tuy nhiên bất cứ ai có dự định kinh doanh ở khu vực này đều phải giải quyết câu hỏi mô hình khởi nghiệp giáo dục phù hợp nhất.

Thứ nhất là do yếu tố cung và cầu

Về phía các bậc phụ huynh và học sinh, theo khảo sát nghiên cứu thị trường của Nelson, 47% là phần trăm chi tiêu cho giáo dục của mỗi gia đình ở Việt Nam. Các bậc phụ huynh càng quan tâm đến chất lượng giáo dục thì càng chi tiêu nhiều cho con em đi học và coi đó như một khoản đầu tư trong tương lai.

Về phía các doanh nghiệp, vấn đề nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng luôn là một bài toán nan giải. Kết quả báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2017 cho thấy chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam chưa có nhiều đột phá. Vì vậy, doanh nghiệp phải chi nhiều tiền hơn cho hoạt động đào tạo khi tuyển dụng nhân sự mới, cụ thể ở mức 5,7% vào năm 2017. Rất nhiều lao động Việt Nam dù đã qua đào tạo nhưng khi làm việc vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của chủ doanh nghiệp và phải mất thời gian đào tạo lại.

Về phía người lao động, nhiều người bắt đầu chủ động tìm kiếm những nơi cho phép họ học hỏi và bắt kịp xu hướng mới của thời đại. Điều này giúp họ nâng cao trình độ, giúp tăng thêm thu nhập hoặc tạo những cơ hội nghề nghiệp mới.

Thứ hai là chương trình đạo tạo tại các trường học chưa đủ đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp đối với người lao động

Có hai nguyên nhân lí giải cho tình trạng này:

• Các trường học và cơ sở giáo dục thường chậm trễ trong quá trình cập nhật những xu hướng giáo dục mới về cả nội dung lẫn hình thức.
• Các ngành nghề mới liên tục ra đời ùng phát của thời đại công nghệ số, trong khi thời gian để đào tạo bài bản nhân lực lâu và có nhiều điểm không cần thiết, kiến thức không đủ chuyên sâu

Thứ ba việc thương mại hóa giáo dục đem lại nhiều lợi ích cho toàn xã hội

Sản phẩm của ngành giáo dục rất đặc thù vì đó là đào tạo con người – khởi đầu cho tất cả các ngành. Vì vậy, Nhà nước Việt Nam có những chính sách cụ thể khuyến khích đầu tư giáo dục và cho phép nhận viện trợ giáo dục.

Cụ thể,  Luật Giáo dục 2005 đã khẳng định: “Khuyến khích bảo hộ các quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước đầu tư cho giáo dục, trong đó ngân sách Nhà nước giữ vai trò chủ yếu trong tổng nguồn lực đầu tư cho giáo dục”. Vì thế, các doanh nghiệp sẽ có nhiều thuận lợi pháp lí khi thực hiện đầu tư trong lĩnh vực giáo dục hiện nay.

Mở trung tâm/học viện/lớp học truyền thống

Vào thời điểm hiện tại, hình thức thành lập các trung tâm giáo dục đã trở nên không còn mới lạ và được coi là mô hình ít nguy cơ nhất và có nhiều thuận lợi khi thực hiện. Đây là một hình thức tổ chức vẫn còn rất phổ biến cho đến hiện nay với một vài đặc điểm: Lĩnh vực giảng dạy thường liên tục có nhu cầu cao (ngoại ngữ, thiết kế, lập trình, …), cho phép giảng viên và người học trao đổi qua lại với nhau thông qua nhiều hoạt động trên lớp.

Khởi nghiệp gọn nhẹ bằng kinh doanh giáo dục này cũng có một số hạn chế như khoản chi duy trì khá tốn kém hay mức độ tiếp xúc người học bị giới hạn.

Để có thể tự thành lập một trung tâm/ học viên/ lớp học mang thương hiệu đứng tên cá nhân, bạn cần đáp ứng một số những tiêu chí cơ bản: Bắt buộc có năng lực giảng dạy hoặc/và sở hữu các thành tích nổi bật, cùng lúc đó quản lí và đảm bảo cơ sở vật chất cho sự vận hành của lớp học.

Viết sách dạy kĩ năng

Ở mảng này, các đầu sách thường tập trung hướng vào lĩnh vực ít có nhu cầu học tập, dựa vào nhiều yếu tố hoặc trong những sự kiện đáng chú ý, trọng điểm là kĩ năng nghề nghiệp, kĩ năng sống và kĩ năng mềm. Hơn nữa, thị phần sách kỹ năng do người Việt đứng tên tác giả chưa thực sự phổ biến và được quan tâm, do sách nước ngoài trong lĩnh vực này chiếm ưu thế hơn cả về số lượng lẫn nội dung.

Bên cạnh đó, một hạn chế của việc tự học qua sách kĩ năng là không hề có sự tương tác nào giữa người viết và học viên.

Khởi nghiệp gọn nhẹ bằng kinh doanh giáo dục này sẽ là một sự chọn lựa phù hợp dành cho bất kì cá nhân nào có kiến thức trong lĩnh vực của mình, không yêu cầu cao về khả năng sư phạm, mong muốn có nguồn thu nhập khác qua viết sách chia sẻ kinh nghiệm và hướng dẫn kĩ năng cho bạn đọc. Hãy xây dựng nội dung sách dễ hiểu và tiếp thu tốt kiến thức. Đồng thời cố gắng đa dạng hình thức triển khai và giải thích cuốn sách nhằm bảo đảm cho người đọc có thể học và thực hiện theo.

Tổ chức khóa học ngắn hạn, hội thảo, sự kiện huấn luyện có thu phí

Thường là dưới dạng các khóa học ngắn hạn từ 1 – 2 ngày hoặc các buổi nói chuyện chuyên đề. Người tham dự hướng dẫn giảng dạy hoặc người tham dự trò chuyện là các những người có chuyên môn hàng đầu trong lĩnh vực có uy tín và được nhiều người biết đến.

Khởi nghiệp gọn nhẹ bằng kinh doanh giáo dục bằng việc tổ chức workshop, khóa học ngắn hạn,… ngày càng phát triển tại Việt Nam.

Điều này có thể lí giải từ những yêu cầu cần được đảm bảo cơ bản như sau:

• Có sẵn khả năng mời các người có chuyên môn đầu ngành hoặc những diễn giả có uy tín nhằm lôi cuốn lượng người tham dự tùy thuộc vào mục tiêu của hội thảo/sự kiện.
• Đội ngũ hỗ trợ tổ chức bảo đảm nội dung chương trình được vận hành thuận lợi, suôn sẻ.
• Hướng đến nhóm khách hàng là những người đã có kinh nghiệm thực hiện công việc, ước muốn nâng cao năng lực và cơ hội được tiếp cận trực tiếp với những nhân vật có tầm liên quan trong nghề.

Gia sư online

Tuy gia sư đã xuất hiện từ rất lâu nhưng gia sư online lại là một mô hình còn khá mới và tiềm năng với sự xảy ra ở thị trường của Blacasa.vn, Goigiasu.vn và Gia sư Bảo Châu.

Doanh nghiệp lựa chọn mô hình này đều mang lại nền tảng cho phép người học chọn lựa gia sư và ngược lại. Điều này giúp loại bỏ tình trạng gia sư bị “dí lớp”, phụ huynh và học sinh có thêm nhiều lựa chọn thích hợp với nhu cầu.

Khởi nghiệp gọn nhẹ bằng kinh doanh giáo dục này nghĩa là thay vì đến tận nhà, gia sư có thể thực hiện buổi học trực tuyến thông qua các phương tiện hỗ trợ khác như Skype, Facetime, GG Docs, GG Drive,…

Để có thể tham gia mô hình giáo dục này bạn cần một nền tảng có hệ thống bài bản nhằm bảo đảm việc kết nối giữa gia sư và người có nhu cầu diễn ra thuận lợi. Bên cạnh đó phải quản lí quyền lợi và vai trò của các bên liên quan, minh bạch thông tin tài chính.

Công ty xã hội ảnh hưởng đến giáo dục

Tại Việt Nam đã manh nha xảy ra nhiều doanh nghiệp xã hội (DNXH) phi lợi nhuận trong lĩnh vực giáo dục, trong số đó phải kể đến gương mặt tiêu biểu là Teach for Vietnam. Họ cam kết giữ lại 100% lợi nhuận để tái đầu tư và phát triển vì mục tiêu xã hội thay vì phân chia nguồn lợi nhuận cho các bên tham gia.

Khởi nghiệp gọn nhẹ bằng kinh doanh giáo dục này nguồn thu tài chính được biết đến từ các khoản quyên góp, tài trợ tài chính và phi tài chính từ các tổ chức trong và ngoài nước,…

Mặc dù việc thành lập các doanh nghiệp xã hội nói chung không những riêng trong lĩnh vực giáo dục còn nhiều khó khăn:

• Nhận thức của xã hội về hoạt động và nhiệm vụ của khu vực này còn nhiều hạn chế do chưa có khung pháp lí đầy đủ cho DNXH hoạt động
• Thiếu vốn và yếu kém trong khả năng tiếp cận các nguồn tiền do quy mô nhỏ và khá non trẻ
• Thiếu khả năng quản lí điều hành do đa phần là các doanh nghiệp trẻ, bắt nguồn từ vấn đề chất lượng nhân lực

Dạy học online trên các khóa học trực tuyến

Giáo dục trực tuyến đang chuyển đổi mãnh liệt với sự xảy ra của hàng loạt các khóa học mở trực tuyến ( MOOC – Massive Online Open Course). Bất cứ người nào có chuyên môn và khả năng truyền đạt tham gia giảng dạy và bán khóa học, cùng lúc đó bất cứ ai có nhu cầu học ở mọi lĩnh vực cũng sẽ đều được thuyết phục.

Hiện nay nền tảng MOOC xảy ra ở thị trường Việt Nam với hai hình thức chủ yếu là chợ các khóa học trực tuyến và nền tảng xây dựng khóa học trực tuyến.

Khởi nghiệp gọn nhẹ bằng kinh doanh giáo dục, bạn có thể tham gia đăng tải các khóa học bao gồm các bài giảng do chính mình thực hiện, mà không phải lo lắng về các yếu tố khác.

Một vài chợ khóa học đáng chú ý trong những năm gần đây phải kể đến Edumall, Kyna hay Topica. Tuy nhiên, việc bán khóa học cho các cơ quan này có một vài hạn chế, trong số đó có 3 vấn đề đặc biệt quan trọng là thương hiệu cá nhân, quản lí doanh thu và thông tin bảo mật.